به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یادداشت از محمدعلی نوبخت*/// سیاست علم مطالعه قدرت است و کنشگرانی که بتوانند در نظر و عمل در مورد تولید و توزیع صحیح قدرت و ثروت در جامعه ، فنونی داشته باشند از درجاتی از تمدن برخوردارند که برای توافق و تفاهم برسرتوزیع قدرت و ثروت در جامعه از شگرد و روش خاصی استفاده می کنند.
امروزه یکی از مباحث مهم و در عین حال جدید که در ادبیات توسعه مطرح گردیده "مسئله سیاست و حکمرانی مطلوب" می باشد، ماهیت اصلی سیاست و حکمرانی مطلوب چگونگی دست یافتن به حکومتی است که بتواند زمینه ساز توسعه ی عادلانه و مردم سالار در جامعه باشد،از این رو "حکمرانی مطلوب به تلاش در جهت اموری چون حکومت قانون،پاسخگویی، شفافیت، مشارکت، برابری، اثربخشی، کارآیی و مسئولیت پذیری راهبردی در اعمال قدرت اداری و اقتصادی و سیاسی گفته می شود."
حکومت مطلوب در اندیشه امام علی (ع) از اهمیت زیادی برخوردار و برگرفته از احکام الهی است لذا کم توجهی به منابع دینی که همان حلقه مفقوده حکمرانی مطلوب در جوامع اسلامی است، بیش از پیش مشهود است، "یکی از منابع جامع درباره حکمرانی ، نهج البلاغه است که کتابی حیات بخش و ارمغان الهی برای جامعه بشری است" که در آن به مؤلفه های سیاست و حکمرانی مطلوب پرداخته شده و آفات و آسیب هایی که مانع از تداوم و حرکت بالنده جامعه و حکومت اسلامی هستند را بیان می کند،
اندیشه و عمل امام علی (ع) بیانگر آن است که حضرت هم در مقام نظر و هم در مقام عمل معتقد به حکمرانی مطلوب بوده و در این راه می کوشید.
امام علی (ع) هرگز حاضر نبود حکومت را به هرشکل ممکن به دست آورد زیرا معتقد بود حکومتی می تواند مصداق حکومت مطلوب باشد که مورد قبول همگان قرارگیرد، امام علی (ع) هنگام بیعت مردم فرمود: ای مردم این امر (حکومت) امر شماست ، آگاه باشید که من کسی جز کلیددار شما نیستم و نمی توانم حتی یک درهم به ناروا از بیت المال برگیرم.
در همین یک روایت می توان به مشارکت مردم در حکومت، قانونمندی، پاسخگویی و شفافیت اقتصادی که از مختصات حکمرانی مطلوب است، اشاره کرد "لذا در مکتب علوی همه از حقوق مساوی برخوردارند و در برابر قانون، حزب و گروه، طبقه و ثروت نمی تواند موجب تبعیض و برتری فردی بر فرد دیگر شود،" بنابراین وقتی به قضاوت امام می نگریم ایشان در موقع قضاوت چنان بی طرف بود که خویشاوندان و نزدیکانش به جانبداری او طمع نمی کردند و دشمن از عدالتش ناامید نمی شد.
مشخصه دیگر حکمرانی مطلوب نقدپذیری است، انتقاد سازنده و اصلاح گرایانه از رفتار و شیوه مدیران نقش مؤثری در پویایی و سالم سازی حکومت دارد، امام در نامه ای خطاب به مالک اشتر حق استیضاح والی از طرف مردم را به رسمیت شناخته و در نظام حکومتی اش کارگزاران باید از شایسته ترین ها بوده و حکومت را به مثابه‌ی وسیله ای برای خدمت به مردم نگاه کنند، در نهایت مهمترین مفاهیمی که در نظریه حکمرانی مطلوب مطرح بوده؛ در آموزه ها و سیره حضرت علی (ع) قابل مشاهده است من جمله : "قانون پذیری، برابری و عدالت، انتقادپذیری، شفافیت و صداقت،مشارکت مردم، مدارا با همگان..."
*فرماندار مرکز استان مازندران
